Μια από τις δυσκολότερες ερωτήσεις που μπορείτε να κάνετε σε έναν φανατικό αναγνώστη είναι η εξής: “Θέλω να ξεκινήσω να διαβάζω Φιλοσοφία, τί μου προτείνεις;” Είναι τόσο μεγάλο το φάσμα που καλύπτει η έννοια της Φιλοσοφίας, από την αρχαία στη σύγχρονη, από την Ανατολή στη Δύση, από την ακαδημαϊκή στην εκλαϊκευμένη, που μας ήταν πραγματικά δύσκολο να συμπτύξουμε τις προτάσεις μας σε ένα άρθρο. Έτσι, μετά από πολλές ώρες σκέψης, μπροστά σε μια τεράστια λίστα, σας παρουσιάζουμε το πρώτο μέρος από μια σειρά άρθρων για τα καλύτερα βιβλία φιλοσοφίας, που θα ανεβαίνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα και θα βοηθήσουν στο να κατευθυνθούν όσοι ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν από σήμερα να διαβάζουν Φιλοσοφία , καθώς και στο να ελέγξουν τις λίστες με τα διαβασμένα όσοι είναι ήδη σε αυτήν την σκουληκότρυπα…
Μπέρτραντ Ράσελ- Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας
H Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας είναι βιβλίο του 1945 γραμμένο από τον Μπέρτραντ Ράσελ. Αποτελεί μια ανασκόπηση της Δυτικής Φιλοσοφίας από την προ-σωκρατική περίοδο ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Δέχτηκε κριτική για γενικοποιήσεις και παραλήψεις, ιδίως στην μετα-Καρτεσιανή περίοδο, αλλά ωστόσο θεωρείται από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά έργα όλων των εποχών. Παρουσιάζει κριτικά όλους τους φιλοσόφους και τις θεωρίες τους, σε συνάρτηση με τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες κάθε εποχής από την αρχαιότητα ως σήμερα.
Διαιρείται σε τρία τμήματα: Το πρώτο πραγματεύεται την Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία (Προσωκρατικοί, Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης, Aρχαία φιλοσοφία μετά τον Αριστοτέλη), το δεύτερο την Καθολική Φιλοσοφία (Πατέρες και Σχολαστικοί) και το τρίτο τη Νεότερη Φιλοσοφία (από την Αναγέννηση στον Χιουμ και από τον Ρουσσώ ως σήμερα).
Είναι το οριστικό έργο για τη φιλοσοφία και η καλύτερη εισαγωγή σε μια σοβαρή σπουδή της.
Βρείτε το πρώτο μέρος εδώ: https://www.bookbox.gr/item/49588-istoria-tis-dytikis-filosofias—tomos-1 και το δεύτερο εδώ: https://www.bookbox.gr/item/49589-istoria-tis-dytikis-filosofias—tomos-2
Πλάτωνας- Πολιτεία
Η Πολιτεία (ή Περί δικαίου) είναι ένα από τα γνωστότερα έργα του Πλάτωνα, το οποίο γράφτηκε περίπου το 380 π.Χ., ή ολοκληρώθηκε γύρω στα 374 π.Χ., κι έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή τόσο στη φιλοσοφία, όσο και στην πολιτική θεωρία.
Η αρχική αρχαιοελληνική ονομασία Πολιτεία σημαίνει το δόγμα και τον χαρακτήρα μιας πολιτικής κοινωνίας, δηλαδή το πολίτευμά της. Το όνομα συναντάται πρώτη φορά στα Πολιτικά του Αριστοτέλη, ενώ το έτερο όνομα «Περὶ δικαίου» πιθανώς προσετέθη κατά τον πρώτο αιώνα από τον Θράσυλο (ο οποίος και χώρισε την πολιτεία σε δέκα βιβλία, όχι κατά νόημα αλλά κυρίως κατά μέγεθος ώστε να χωρούν στους παπύρους της τότε εποχής). Σχετικά με τον δεύτερο τίτλο, αξίζει να σημειωθεί ότι δεν αναφέρεται στα καλύτερα των χειρογράφων. Στα λατινικά ονομάστηκε Res Publica που σημαίνει «καθεστώς διαχείρισης των δημοσίων πραγμάτων». Η λατινική ορολογία ταυτιζόταν με τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία, αν και δεν πρόκειται για ένα έργο το οποία αναφέρεται στην έννοια της δημοκρατίας, όπως γίνεται αντιληπτή στο σύγχρονο πλαίσιο του όρου.
Στην Πολιτεία, ο Σωκράτης και άλλοι εξέχοντες Αθηναίοι και ξένοι συζητούν τη σημασία της δικαιοσύνης και εξετάζουν κατά πόσο είναι πιο ευτυχισμένος ένας δίκαιος άνθρωπος από έναν άδικο, κατασκευάζοντας μια ουτοπική πολιτεία, την «Καλλίπολη», με κυβερνώντες τους φιλόσοφους-βασιλείς.
Επίσης, συζητούνται μεταξύ άλλων: η φύση του φιλόσοφου, η «Περί Ιδεών» θεωρία του Πλάτωνα (Αλληγορία του Σπηλαίου), η διαμάχη ανάμεσα στη φιλοσοφία και την ποίηση, η ιδεατή διαπαιδαγώγηση των νέων, η αθανασία της ψυχής και τα κοινά σημεία ανάμεσα στην ανθρώπινη ψυχή και την πόλη.
Βρείτε την έκδοση της αρεσκείας σας εδώ: https://www.bookbox.gr/search?q=πλατωνος+πολιτεια
Δάντης Αλιγκιέρι- Θεία Κωμωδία
Η Θεία Κωμωδία (La Divina Commedia) είναι επικό, αφηγηματικό ποίημα του Δάντη. Γράφτηκε στο διάστημα 1308-1321 και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, έχοντας χαρακτηριστεί ως η επιτομή του μεσαιωνικού κόσμου.
Η Θεία Κωμωδία διαιρείται σε τρία μέρη: Κόλαση, Καθαρτήριο και Παράδεισος, το καθένα αποτελούμενο από 33 ωδές ή τραγούδια (canti). Η Κόλαση περιέχει επιπλέον μια εισαγωγική ωδή. Ο αριθμός τρία είναι κυρίαρχος σε όλο το ποίημα και η χρήση του δεν θεωρείται τυχαία. Οι ωδές είναι επίσης γραμμένες σε ενδεκασύλλαβο στίχο και η ρίμα ακολουθεί τη δομή ΑΒΑ ΒΓΒ ΓΔΓ . . . ΨΩΨ Ω, δηλαδή δομή τριών στίχων (terza rima). Η Θεία Κωμωδία υπήρξε το πρώτο μεγάλο αφηγηματικό ποίημα στην οποία έγινε χρήση αυτής της ρίμας, αν και μία παρόμοια μορφή χρησιμοποιήθηκε προγενέστερα από τους τροβαδούρους.
Ο Δάντης, σε πρώτο πρόσωπο, περιγράφει ένα φανταστικό ταξίδι του στον Άδη, το οποίο ξεκινά – κατά την πιθανότερη εκδοχή – την Μεγάλη Παρασκευή του 1300, στις 8 Απριλίου και ενώ ο Δάντης είναι τριάντα πέντε ετών. Το ταξίδι παρουσιάζεται ως αληθινό, κυρίως μέσω της χρήσης πλήθους στοιχείων που παραθέτει ο Δάντης σχετικά με αυτό και των λεπτομερειών που δίνονται με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Οι ώρες, οι τοποθεσίες και το δρομολόγιο του αφηγητή καταγράφονται με σχεδόν μαθηματική ακρίβεια.
Κατά το πέρασμά του από την Κόλαση και το Καθαρτήριο, ο ποιητής συνοδεύεται από τον δάσκαλό του Βιργίλιο, ενώ η πορεία του στον Παράδεισο γίνεται με την παρουσία της Βεατρίκης, ο χαρακτήρας που αντιπροσωπεύει το γυναικείο πρότυπο κατά τον Δάντη και βασίζεται πιθανότατα στη Βεατρίκη Πορτινάρι, υπαρκτό πρόσωπο στη ζωή του Δάντη. O Δάντης έκανε επίσης αναφορά στη Βεατρίκη, στο έργο La Vita Nuova, ωστόσο στη Θεία Κωμωδία θεωρείται πως εκφράζεται με ιδανικό τρόπο ο έρωτάς του προς το πρόσωπό της.
Μία από τις λεπτομέρειες της Θείας Κωμωδίας είναι πως κάθε ένα από τα τρία μέρη της κλείνει με τη λέξη άστρα.
Ο αρχικός τίτλος του έργου ήταν Κωμωδία. Ο όρος Θεία προστέθηκε μεταγενέστερα από τον Βοκάκιο. Μέχρι σήμερα, έχει αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένης κριτικής ανάλυσης και ερμηνειών.
Την έμμετρη μετάφραση του Ν. Καζαντζάκη μπορείτε να την βρείτε εδώ: https://www.bookbox.gr/item/118222-i-theia-komodia
Φρίντριχ Νίτσε-Τάδε άφη Ζαρατούστρας
Το Τάδε έφη Ζαρατούστρας ή Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα (Also sprach Zarathustra) είναι έργο του Γερμανού φιλόσοφου Νίτσε που θεωρείται ως το σημαντικότερο έργο του. Εκδόθηκε σε τέσσερα μέρη, από το 1883 ως στο 1885.
Σύμφωνα με τον Ζαρατούστρα, όλοι οι άνθρωποι ήταν ίδιοι ενώπιον του θεού. Όταν όμως ο θεός απέθανε, η ισότητα απωλέσθηκε και αυτή, και έτσι οι άνθρωποι έγιναν έρμαιο του όχλου. Στο σημείο αυτό βρίσκεται η ευκαιρία της γέννησης του Υπεράνθρωπου.
Σύμφωνα πάντα με τον Ζαρατούστρα, ο άνθρωπος που εκπληρώνει χρέη γέφυρας με κατάληξη στον Υπεράνθρωπο, πρέπει να αυτοϋπερνικηθεί για να παραχωρήσει την θέση του στον Υπεράνθρωπο. Τα χαρακτηριστικά του Υπεράνθρωπου είναι η δημιουργικότητα, η αυτoλατρεία, η λατρεία προς την ζωή και η αυτοπεποίθηση, η δύναμη της θελήσεως, το θάρρος, η στυγνότητα και η αδιαλλακτικότητα.
Με αυτό τον πρόλογο ξεκινά και το πρώτο μέρος του έργου. Ο Ζαρατούστρας, που είχε γίνει ερημίτης για δέκα χρόνια, αποφασίζει να επιστρέψει ανάμεσα στους ανθρώπους και να μοιραστεί μαζί τους τη σκέψη του.
Καθώς κατηφορίζει από το βουνό του, ο Ζαρατούστρας συναντά ένα γέρο ερημίτη, με τον οποίο συζητάει. Μόλις όμως συνειδητοποιεί πως ο γέροντας έχει αφοσιώσει τη ζωή του στο Θεό, προτιμά να φύγει, από φόβο μην τον στερήσει από το νόημα της ύπαρξής του αν του αποκάλυπτε πως ο θεός απέθανε. Μ’αυτή τη σκέψη ξεκινάει ο Ζαρατούστρας τη περιπλάνηση ανάμεσα στους ανθρώπους, και αυτή η σκέψη είναι η απαρχή της φιλοσοφίας του Υπεράνθρωπου που θέλει να τους διδάξει: ο θεός μην όντας πια ο στόχος της ανθρώπινης θέλησης, ο άνθρωπος πρέπει να θέσει καινούριο στόχο, ο οποίος συμπεριλαμβάνει να ξεπεράσει τον εαυτό του.
Ο πρόλογος τελειώνει με τα λόγια «Έτσι άρχισε η δύση του Ζαρατούστρα».
Μπορείτε να προμηθετείτε τα άπαντα του Νίτσε εδώ: https://www.bookbox.gr/item/65031-tade-efi-zaratoystras
Λάο Τζου-Τάο Τε Τσινγκ
Τον τρόπο να γνωρίσουμε και να δεχτούμε τον εαυτό μας, να νιώσουμε τους ρυθμούς της φύσης και να γίνουμε ένα με το σύμπαν, να μη φοβόμαστε τον θάνατο και να ζήσουμε ειρηνικά, απλά, ευτυχισμένα, μακριά απ’ το άγχος και την πίεση των βιοτικών αναγκών, μας μαθαίνει το Τάο Τε Τσινγκ, που έγραψε ο μύστης Λάο Τζου πριν από 2.500 χρόνια.
Με ύφος ανάλαφρο και καθημερινό, μας διδάσκει πώς να ξεπεράσουμε τις κακοτοπιές της ζωής χωρίς να …κουνήσουμε το μικρό μας δαχτυλάκι. Η μη δράση που ευαγγελίζεται το βιβλίο σαν μέσο για την αυτοεκπλήρωση, δεν έχει βέβαια να κάνει με την απάθεια και την αδρανοποίηση του ατόμου. Αντίθετα, είναι μια μέθοδος που αν την εφαρμόσουμε σωστά κάνει την κάθε πράξη χρήσιμη και αποτελεσματική. Έτσι, αν εμπιστευτούμε τον εαυτό μας στο ρεύμα της ζωής, αν δεν του αντισταθούμε αλλά συμπλεύσουμε μ΄ αυτό, θα κατακτήσουμε σίγουρα τη γαλήνη και την ευτυχία.
Ο «Τρόπος» ή «Δρόμος» που οδηγεί στην Αλήθεια, θεωρήθηκε από τον Λάο Τζου, τον «Σοφό Γέροντα» της μακρινής Κίνας, ως μία διαδικασία εσωτερικού «εξαγνισμού» ή «κάθαρσης» που αποτελεί περισσότερο προϊόν «αφαίρεσης» και όχι «πρόσθεσης»: «Προσθέτοντας κάτι μέρα με την ημέρα, μπορώ να γνωρίσω πολλά στους δρόμους της μάθησης. Αφαιρώντας κάτι μέρα με την ημέρα, μπορώ να κατανοήσω τα πάντα, στους δρόμους του Τάο. Αφαιρώντας και λιγοστεύοντας, μέχρι να φτάσω στην τέλεια ηρεμία. Κι όταν φτάσω στην τέλεια ηρεμία, όλα μοιάζουν να γίνονται σαν από μόνα τους. Με την αταραξία κερδίζω τον κόσμο. Αντίθετα, όταν προσπαθώ αγωνιώντας, στο τέλος αποτυγχάνω». (Τάο Τε Τσίνγκ, 48). Αυτή η απλότητα και φυσικότητα αποτελούν το μεγάλο ζητούμενο για τον «Σοφό Γέροντα», περικλείοντας σε μια φράση την ουσία του φιλοσοφικού Ταοϊσμού.
Διάφορες εκδόσεις του Τάο Τε Τσινγκ θα δείτε εδώ: https://www.bookbox.gr/search?q=%CE%A4%CE%AC%CE%BF+%CE%A4%CE%B5+%CE%A4%CF%83%CE%B9%CE%BD%CE%B3%CE%BA
Αριστοτέλης- Ηθικά Νικομάχεια
Τα Ηθικά Νικομάχεια είναι μία από τις τρεις πραγματείες που αναλύουν κυρίως τις μορφές και τις συνθήκες της ηθικής και διανοητικής αρετής του Αριστοτέλη. Επειδή εκείνη την εποχή δεν συνηθιζόταν να δίνεται στα διδακτικά έργα τίτλος που αποτελούσε αφιέρωση στα πρόσωπα, πιθανολογείται ότι οι τίτλοι των Ηθικών Νικομαχείων και των Ηθικών Ευδημείων προήλθαν από το όνομα του εκδότη τους. Στην πρώτη περίπτωση είναι ο Νικόμαχος, ο γιος του Αριστοτέλη και στη δεύτερη ο Εύδημος ο Ρόδιος, πρόσωπο διαφορετικό από το ομώνυμο του πρώιμου διαλόγου. Το τρίτο σχετικό έργο είναι τα Ηθικά Μεγάλα. Στα Ηθικά Νικομάχεια ο Αριστοτέλης επισημαίνει ότι οι Αρετές είναι δύο ειδών: η διανοητική και η ηθική αρετή. Η διανοητική προκύπτει από την διδασκαλία και θέλει χρόνο και πείρα για να αποκτηθεί. Η ηθική αρετή είναι αποτέλεσμα του «έθους» (συνήθεια). Το ήθος και το έθος έχουν ένα γράμμα διαφορά.
Ο Αριστοτέλης απαντά με ειλικρινή απλότητα ότι η καλή ζωή είναι η ευτυχισμένη ζωή. Εξετάζει στα «Ηθικά» του όχι πως να γίνονται οι άνθρωποι καλοί άνθρωποι, όπως ο Πλάτων, αλλά πως να γίνονται ευτυχείς. Όλα τα άλλα πράγματα εκτός της ευδαιμονίας, αναζητούνται με κάποιο άλλο σκοπό. Μόνο η ευτυχία αναζητείται για τον εαυτόν της. Ορισμένα πράγματα είναι αναγκαία για την διαρκή ευτυχία: η καλή γέννηση, η καλή υγεία, το κάλλος, η καλή τύχη, η καλή υπόληψη, οι καλοί φίλοι, τα καλά χρήματα και η καλοσύνη. «Όσοι λένε ότι ο βασανιζόμενος στο τροχό ή αυτός που υπόκειται σε μεγάλες συμφορές, είναι ευτυχής, αρκεί να είναι καλός, λένε ανοησίες».
Όλη η Αριστοτελική φιλοσοφία εδώ: https://www.bookbox.gr/search?q=%CE%97%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AC+%CE%9D%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BC%CE%AC%CF%87%CE%B5%CE%B9%CE%B1
Μάρκος Αυρήλιος-Τα εις εαυτόν
Κατά την διάρκεια εκστρατειών μεταξύ του 170 και του 180, ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψε «Τα Εις Εαυτόν» στα ελληνικά ως πηγή για τη βελτίωση του χαρακτήρα και του πνεύματός του. Ο Μάρκος Αυρήλιος ήταν εκπρόσωπος της Στωικής φιλοσοφίας και τα «Εις Εαυτόν» θεωρούνται εξαιρετικό έργο, κλασσικό δείγμα της φιλοσοφίας αυτής.
Το βιβλίο τυπώθηκε το 1558 στην Ζυρίχη, από ένα αντίγραφο χειρογράφου που τώρα έχει χαθεί. Ένα ακόμη αντίγραφο του χειρογράφου, το μοναδικό σωζόμενο, βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του Βατικανού. Η σημασία του θανάτου ήταν πολύ βασική στη φιλοσοφία του Μάρκου Αυρήλιου. Δεν πίστευε στη μετά θάνατο ζωή. Έγραφε ότι «Εμείς ζούμε για μία στιγμή, μόνο μετά να ξεχαστούμε σε μία τέλεια άγνοια.» «Δες πόσοι έχουν περάσει την ζωή τους σε μίση, πάθη, υποψίες… και τώρα είναι νεκροί, είναι μόνο στάχτη.» Σύμφωνα με τον Μάρκο Αυρήλιο, όλα θα μπορούσαν να γίνουν σχεδόν θρύλοι. «Από την ζωή του ανθρώπου η διάρκεια είναι ένα σημείο αλλά η ουσία ξεφεύγει, όλα τα σώματα είναι προκαθορισμένα να καταστραφούν, και η ψυχή αβέβαιη και η φήμη άγνωστη. Σε έναν κόσμο που όλα τα υλικά σώματα είναι σαν ένα ποτάμι, και όλα τα ψυχικά και πνευματικά σαν ένα όνειρο, άυλο, η ζωή είναι ένας πόλεμος και η μετά θάνατον φήμη είναι κάτι που θα ξεχαστεί.» «Όλα υπάρχουν για να πεθάνουν.» Η διάρκεια της ζωής κάποιου δεν έχει σημασία. Για τον Μάρκο Αυρήλιο, ο θάνατος ήταν θεμιτός, επειδή έβαζε ένα τέλος σε όλες τις επιθυμίες.
Βρείτε το βιβλίο εδώ: https://www.bookbox.gr/item/98491-ta-eis-eayton
Ζαν Πωλ Σαρτρ-Το είναι και το μηδέν
«Ανάμεσα στον κόσμο και στη συνείδηση δεν υπάρχει τίποτα, αλλά αυτό το τίποτα, είναι αδιαπέραστο, είναι ο πιο ριζικός χωρισμός. Δεν είμαι αυτός ο κόσμος, όπως δεν είμαι και το παρελθόν μου, ή το μέλλον μου. Χρειάζεται να είμαι όλα αυτά χωρίς ποτέ να τα κατέχω οριστικά, διότι ως συνείδηση είμαι αυτή η άρνηση που εμφανίζει τον κόσμο σαν κόσμο και εμένα σαν καθορισμένη κατάσταση μέσα στον κόσμο.»
(Ζαν Ιπολίτ)
«Ενίοτε στο «Είναι και το Μηδέν» εκφράζεται ο μάταιος χαρακτήρας της ύπαρξης, όπως με τη φράση «ο άνθρωπος είναι ένα άχρηστο πάθος». Αν μπορεί πάντως να είναι πηγή αυτονομίας για την ύπαρξη, αυτή η ριζική απροσδιοριστία υπάρχει κίνδυνος να βιωθεί σαν ιλιγγιώδης και αγωνιώδης. Αυτή είναι η τραγικότητα του υπαρξισμού: ο άνθρωπος είναι ένα μηδέν, όπως είχαν πει με τον τρόπο τους ο Πασκάλ, ο Κάντ και ο Φίχτε, αλλά ένα μηδέν που ποθεί την πληρότητα, έστω εκείνη των συμπαγών πραγμάτων που δικαιώνονται με τη χρήση τους.»
(Ζαν-Μισέλ Μπενιέ)
«Η Σιμόν ντε Μπωβουάρ περιγράφει τον Σαρτρ στο Μονπαρνάς: «ο Αρόν έδειξε το ποτήρι του και είπε: Βλέπεις φιλαράκο, αν είσαι φαινομενολόγος μπορείς να μιλήσεις γι’ αυτό το κοκταίηλ, και έτσι να φιλοσοφήσεις». Ο Σαρτρ χλώμιασε από συγκίνηση, αυτό ακριβώς ευχόταν να μιλήσει για τα πράγματα όπως τα άγγιζε και έτσι να πλάσει τη φιλοσοφία του.»
(Κριστιάν Ντεσάν)
Φιλοσοφικά έργα του Σαρτρ θα βρείτε εδώ: https://www.bookbox.gr/item/25883-to-einai-kai-to-miden
Ντέιβιντ Χιουμ-Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση
Το θέμα της «Πραγματείας» είναι η ανθρώπινη φύση και ο συγγραφέας της, στο πρώτο βιβλίο, «Για τη νόηση», παρομοιάζει τον ανθρώπινο νου με ένα εύθραυστο και γεμάτο ρωγμές σκάφος που πρέπει να ριχτεί «στην ανοικτή θάλασσα της ανθρώπινης φύσης» προκειμένου «να κάνει τον γύρο του κόσμου». Έχοντας επίγνωση και των δικών του αδυναμιών, ο Χιουμ διαπιστώνει ότι η φιλοσοφική κριτική, την οποία ασκεί στις νοητικές ικανότητές του, τον οδηγεί σε σύγχυση. Παρά την ανθρώπινη περιέργειά του για τις αιτιακές συνδέσεις ανάμεσα στα πράγματα και την αγάπη του στους αυστηρούς συλλογισμούς, η φιλοσοφική θεωρία του τον βοηθά να αναγνωρίσει ότι τα πράγματα που εκλαμβάνουμε ως αιτίες είναι προϊόντα της φαντασίας. Όταν οι αισθήσεις, η μνήμη και η νόηση θεμελιώνονται στην «ασταθή και επισφαλή» ικανότητα της «πλασματικής φαντασίας», οδηγούμαστε σε αντικρουόμενες πεποιθήσεις. Επομένως, ο φιλοσοφικός στοχασμός μάς οδηγεί σε ένα επικίνδυνο δίλημμα: Mπορούμε να στηριζόμαστε στις «τετριμμένες υποδείξεις της πλασματικής φαντασίας», οι οποίες παράγουν «σφάλματα, παραλογισμούς και ασάφειες», ή πρέπει να στηριζόμαστε στις «γενικές και πιο καλά εδραιωμένες ποιότητες» του νου, δηλαδή στη νόηση και τον λόγο; Όμως, ο τελευταίος τρόπος υπονομεύει ακόμη και τις πεποιθήσεις από τις οποίες εξαρτάται η ίδια η επιβίωσή μας: «η νόηση, όταν ενεργεί μόνη της και σύμφωνα με τις πιο γενικές αρχές, αυτοανατρέπεται και δεν μπορεί να τεκμηριώσει καμία πεποίθηση, είτε φιλοσοφική είτε της κοινής ζωής». Η λύση θα προέλθει από την ανθρώπινη φύση, η οποία διαλύει τη φιλοσοφική μελαγχολία, αλλά δεν επιτρέπει την απαξίωση του φιλοσοφικού στοχασμού: Αν πρόκειται να αναχαιτισθεί η δεισιδαιμονία και να βελτιωθεί η κατανόηση του κόσμου, τότε το φιλοσοφείν είναι τόσο φυσικό, όσο και αναγκαίο. Μάλιστα δεν πρέπει να ενδίδουμε απλώς στον φιλοσοφικό στοχασμό, αλλά να καλλιεργούμε το πάθος για τη φιλοσοφία, διότι «ο αληθινός σκεπτικιστής πρέπει να είναι διστακτικός τόσο με τις φιλοσοφικές αμφιβολίες του, όσο και με τις φιλοσοφικές βεβαιότητές του». Έτσι «μπορούμε να ελπίσουμε στην εδραίωση ενός συστήματος ή ενός συνόλου απόψεων, οι οποίες, αν δεν είναι αληθείς, γιατί κάτι τέτοιο ίσως είναι υπερβολικό να το ελπίσουμε, τουλάχιστον θα μπορούσαν να αντέχουν στον έλεγχο της πλέον κριτικής εξέτασης».
Βρείτε το βιβλίο εδώ: https://www.bookbox.gr/item/2478-pragmateia-gia-tin-anthropini-fysi
Ιμμάνουελ Καντ-Κριτική του καθαρού λόγου
Η σκέψη του Καντ (1724-1804) αποτελεί σημαντικό σταθμό στην ιστορία της νεότερης φιλοσοφίας όχι μόνο γιατί ολοκληρώνει την κριτική στροφή που εγκαινιάζει ο Descartes αλλά και γιατί σφραγίζει την πορεία ολόκληρης της μεταγενέστερης φιλοσοφίας, με την έννοια ότι αυτή βρίσκεται έκτοτε σε έναν μόνιμο κριτικό διάλογο μαζί της.
Η Κριτική του καθαρού λόγου (1781) είναι ίσως το σημαντικότερο κείμενο της νεότερης φιλοσοφίας. Στον πρόλογο της Κριτικής του ο Καντ υπόσχεται να βάλει τέρμα στην αέναη διαμάχη των μεταφυσικών συστημάτων και να φέρει την αιώνια ειρήνη στη φιλοσοφία. Προς τον σκοπό αυτόν ο λόγος πρέπει να αναλάβει το πιο επίπονο έργο, το έργο της αυτογνωσίας του, εγκαθιστώντας «ένα δικαστήριο που να του διασφαλίζει από τη μια μεριά τις νόμιμες διεκδικήσεις του αλλά και να του επιτρέπει να αποκρούει κάθε αβάσιμη αξίωσή του σύμφωνα με νόμους αιώνιους και ακίνητους». Ορίζοντας τους νόμους που διέπουν τον λόγο, ο Καντ επιχειρεί να περιχαρακώσει το πεδίο ισχύος του έτσι ώστε να μπορούμε να αποφανθούμε οριστικά για τα όρια της χρήσης του. Μόνο έτσι η Μεταφυσική θα γίνει επιστήμη. Στην Κριτική του ο φιλόσοφος συγκρίνει την αλλαγή στον τρόπο του σκέπτεσθαι που εισάγει η υπερβατολογική φιλοσοφία του με την επανάσταση του Κοπέρνικου στην αστρονομία. Οπως ο Κοπέρνικος έκανε τον ήλιο να μένει ακίνητος και τη Γη να περιστρέφεται γύρω απ’ αυτόν, έτσι και ο Καντ έκανε τον λόγο ακίνητο και τον κόσμο των πραγμάτων να περιστρέφεται γύρω του και να φωτίζεται από εκείνον. Το φως δηλαδή της γνώσης δεν εκπορεύεται από τα πράγματα, αλλά από τον λόγο. Αντίθετα συνεπώς με τη δογματική Μεταφυσική, που πρέσβευε ότι οι έννοιες πρέπει να ρυθμίζονται προς τα αντικείμενα, εκείνος τονίζει ότι τα αντικείμενα πρέπει να ρυθμίζονται προς τις έννοιες. Ανοίγει έτσι ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της φιλοσοφικής σκέψης. Τη θέση της δογματικής Μεταφυσικής παίρνει η κριτική του καθαρού λόγου, ή υπερβατολογική φιλοσοφία, η οποία εξετάζει τις αρχές της προεμπειρικής γνώσης.
Βρείτε έργα του Καντ εδώ: https://www.bookbox.gr/search?q=%CE%9A%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CF%84%CE%BF%CF%85+%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%8D+%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%85